Bitcoin… Monetair Nirvana?
Als je niet weet wat Bitcoin is, doe dan wat onderzoek op internet en je zult genoeg krijgen… maar het korte verhaal is dat Bitcoin is gemaakt als een ruilmiddel, zonder een centrale bank of uitgiftebank erbij betrokken zijn. Bovendien zouden Bitcoin-transacties privé moeten zijn, dat wil zeggen anoniem. Het meest interessante is dat Bitcoins niet in de echte wereld bestaan; ze bestaan alleen in computersoftware, als een soort virtuele realiteit.
Het algemene idee is dat Bitcoins worden ‘gedolven’… interessante term hier… door een steeds moeilijker wordende wiskundige formule op te lossen – moeilijker naarmate er meer Bitcoins worden ‘gedolven’; weer interessant – op een computer. Eenmaal aangemaakt, wordt de nieuwe Bitcoin in een elektronische ‘portemonnee’ gestopt. Het is dan mogelijk om echte goederen of Fiat-valuta te verhandelen voor Bitcoins… en vice versa. Bovendien, aangezien er geen centrale uitgever van Bitcoins is, is het allemaal zeer gedistribueerd, dus bestand tegen ‘beheer’ door autoriteit.
Natuurlijk beweren voorstanders van Bitcoin, degenen die profiteren van de groei van Bitcoin, nogal luid dat ‘zeker, Bitcoin is geld’… en niet alleen dat, maar ‘het is het beste geld ooit, het geld van de toekomst’, enz… Nou, de voorstanders van Fiat roepen net zo hard dat papiergeld geld is… en we weten allemaal dat Fiat-papier op geen enkele manier geld is, omdat het de belangrijkste kenmerken van echt geld mist. De vraag is dan of Bitcoin zelfs in aanmerking komt als geld… laat staan dat het het geld van de toekomst is, of het beste geld ooit.
Om daar achter te komen, laten we eens kijken naar de kenmerken die geld definiëren, en kijken of Bitcoin in aanmerking komt. De drie essentiële eigenschappen van geld zijn;
1) geld is een stabiele waardeopslag; het meest essentiële kenmerk, aangezien zonder stabiliteit van waarde de functie van numeraire, of maateenheid van waarde, faalt.
2) geld is de numeraire, de rekeneenheid.
3) geld is een ruilmiddel… maar ook andere dingen kunnen deze functie vervullen, namelijk directe ruilhandel, het ‘verrekenen’ van uitgewisselde goederen. Ook ‘handelsgoederen’ (chits) die tijdelijk waarde hebben; en tenslotte uitwisseling van wederzijds krediet; dat wil zeggen de waarde van beloften die worden nagekomen door het uitwisselen van rekeningen of schuldbekentenissen te compenseren.
In vergelijking met Fiat doet Bitcoin het niet slecht als ruilmiddel. Fiat wordt alleen geaccepteerd in het geografische domein van de uitgever. Dollars zijn niet goed in Europa enz. Bitcoin wordt internationaal geaccepteerd. Aan de andere kant accepteren zeer weinig retailers momenteel betaling in Bitcoin. Tenzij de acceptatie geometrisch groeit, wint Fiat… hoewel ten koste van uitwisseling tussen landen.
De eerste voorwaarde is een stuk lastiger; geld moet een stabiele waardeopslag zijn … nu zijn Bitcoins in slechts een paar jaar tijd van een ‘waarde’ van $ 3,00 naar ongeveer $ 1.000 gegaan. Dit is ongeveer net zo ver van een ‘stabiele waardeopslag’; zoals je kunt krijgen! Dergelijke winsten zijn inderdaad een perfect voorbeeld van een speculatieve hausse… zoals Nederlandse tulpenbollen, of junior mijnbouwbedrijven, of Nortel-aandelen.
Natuurlijk faalt Fiat hier ook; de Amerikaanse dollar, de ‘belangrijkste’ Fiat, heeft bijvoorbeeld in een paar decennia meer dan 95% van zijn waarde verloren… noch fiat, noch Bitcoin komen in aanmerking voor de belangrijkste maatstaf van geld; het vermogen om waarde op te slaan en waarde te behouden door de tijd heen. Echt geld, dat wil zeggen goud, heeft laten zien dat het waarde kan behouden, niet alleen voor eeuwen, maar voor eonen. Noch Fiat, noch Bitcoin heeft deze cruciale capaciteit… beide falen als geld.
Ten slotte komen we bij het tweede kenmerk; dat van het zijn van de numeraire. Dit is nu echt interessant, en we kunnen zien waarom zowel Bitcoin als Fiat als geld mislukken, door goed naar de kwestie van de ‘numeraire’ te kijken. Numeraire verwijst naar het gebruik van geld om niet alleen waarde op te slaan, maar in zekere zin ook om waarde te meten of te vergelijken. In de Oostenrijkse economie wordt het als onmogelijk beschouwd om waarde daadwerkelijk te meten; waarde ligt immers alleen in het menselijk bewustzijn… en hoe kan iets in het bewustzijn eigenlijk worden gemeten? Desalniettemin kunnen door het principe van Mengeriaanse marktactie, dat wil zeggen interactie tussen bied en laat, marktprijzen worden vastgesteld… al was het maar tijdelijk… en deze marktprijs wordt uitgedrukt in termen van het numeraire, het meest verhandelbare goed, dat geld.
Dus hoe bepalen we de waarde van Fiat… ? Door het begrip ‘koopkracht’… dat wil zeggen, de waarde van Fiat wordt bepaald door waartegen het kan worden verhandeld… een zogenaamd ‘mandje met goederen’. Maar hij houdt duidelijk in dat Fiat geen eigen waarde heeft, maar dat de waarde voortvloeit uit de waarde van de goederen en diensten waarvoor het kan worden verhandeld. Causaliteit vloeit voort uit de ‘gekochte’ goederen naar het Fiat-nummer. Immers, wat is het verschil tussen een biljet van één dollar en een biljet van honderd dollar, behalve het nummer dat erop staat… en de koopkracht van het nummer?
Goud daarentegen wordt niet afgemeten aan waar het voor handelt; eerder, uniek, wordt het gemeten door een andere fysieke standaard; door zijn gewicht of massa. Een gram goud is een gram goud, en een ons goud is een ons goud… ongeacht welk getal er op het oppervlak is gegraveerd, ‘nominale waarde’ of anderszins. Causaliteit is het tegenovergestelde van Fiat; Goud wordt gemeten op basis van gewicht, een intrinsieke kwaliteit… niet op koopkracht. Heb je enig idee van de waarde van een ons dollar? Niet zoiets. Fiat wordt alleen ‘gemeten’ naar een kortstondige hoeveelheid… het nummer dat erop staat, de ‘nominale waarde’.
Bitcoin is verder weg van de numeraire; het is niet alleen gewoon een getal, net als Fiat… maar de waarde ervan wordt gemeten in Fiat! Zelfs als Bitcoin internationaal geaccepteerd wordt als ruilmiddel, en zelfs als het erin slaagt de dollar te vervangen als de geaccepteerde ‘numeraire’, kan het nooit een intrinsieke maatstaf hebben zoals goud dat heeft. Goud is uniek omdat het wordt gemeten aan de hand van een echte, onveranderlijke fysieke hoeveelheid. Goud is uniek in het opslaan van waarde voor duizenden jaren. Niets anders binnen het bereik van de mensheid heeft deze unieke combinatie van kwaliteiten.
Concluderend, hoewel Bitcoin enkele voordelen heeft ten opzichte van Fiat, namelijk anonimiteit en decentralisatie, faalt het in zijn claim dat het geld is. De voordelen zijn ook twijfelachtig; de bedoeling is om het ‘minen’ van Bitcoins te beperken tot 26.000.000 eenheden; dat wil zeggen, het ‘mining’-algoritme wordt moeilijker en moeilijker op te lossen, dan onmogelijk nadat de 26 miljoen Bitcoins zijn gedolven. Helaas zou deze aankondiging heel goed de doodsklok kunnen zijn van Bitcoin; al hebben enkele centrale banken aangekondigd dat Bitcoins een ‘reserveerbare’ valuta kunnen worden.
Wow, klinkt als een grote stap voor Bitcoin, nietwaar? De ‘grote banken’ lijken immers de echte waarde van de Bitcoin te accepteren, nietwaar? Wat dit eigenlijk betekent, is dat banken erkennen dat ze Fiat kunnen ruilen voor Bitcoins… Zesentwintig miljard dollar is niet eens een kleine verandering voor de Fiat-printers; het is alleen al door de Amerikaanse Fed ongeveer een week aan drukwerk. En als de Bitcoins eenmaal zijn opgekocht en opgesloten in de ‘portemonnee’ van de Fed… welk nuttig doel zouden ze kunnen dienen?
Er zouden geen Bitcoins meer in omloop zijn; een perfecte hoek. Als er geen Bitcoins in omloop zijn, hoe kunnen ze dan in hemelsnaam als ruilmiddel worden gebruikt? En wat zouden de uitgevers van Bitcoin mogelijk kunnen doen om zich tegen een dergelijk lot te verdedigen? Verander het algoritme en verhoog de 26 miljoen naar… 52 miljoen? Tot 104 miljoen? Meedoen aan de Fiat-printparade? Maar dan, volgens de kwantiteitstheorie van geld, zou Bitcoin aan waarde beginnen te verliezen, net zoals Fiat waarde zou verliezen door ‘overprinten’…
We komen bij het kernprobleem; waarom zoeken naar een ‘nieuw geld’ als we al het allerbeste geld hebben, goud? Angst voor inbeslagname van goud? Gebrek aan anonimiteit van een opdringerige overheid? Brute belasting? Fiat geld wettig betaalmiddel wetten? Alle bovenstaande. Het antwoord ligt niet in een nieuwe vorm van geld, maar in een nieuwe sociale structuur, een zonder Fiat, zonder spionage door de overheid, zonder drones en swat-teams… zonder IRS, grenswachten, TSA-boeven… steeds maar door. Een wereld van vrijheid, geen tirannie. Zodra dit is bereikt, zal goud zijn oude en vitale rol als eerlijk geld hervatten… en niet een moment eerder.
